İş Sağlığı Yasasında Neler Ertelendi?

İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ YASASINDA NELER ERTELENDİ?

İş sağlığı ve güvenliği (ISG) konusu günümüz iş dünyasında çok tartışılan ve gündemden düşmeyen bir konu.  Kanuna bağlı olarak hemen her ay birkaç yönetmenlik ve uygulama değişikliği ortaya çıkmakta.

Ufak bir ihmallerin ciddi yaptırımlar gerektirdiği yasa ile ilgili yanlış anlamaları  önlemek adına bir basın açıklaması yapan RASAT OSGB Genel Müdürü Ramazan Türkmen şu bilgileri aktardı.

İşverenin temel bilgi kaynağı olan basın, odalar ve derneklerin bu konudaki karmaşayı önlemeye yönelik açıklamaları devam  etmekle beraber; Şu an Risk Analizi veya İş Güvenliği Eğitimi ile ilgili arayacağınız küçük ve orta ölçekli işletmelerin çoğu size; “İş güvenliği yasası ertelenmiş falanca öyle dedi” cevabını verecektir.

Bu bilgi karmaşasının sadeleşmesine birazcık katkı olur ümidiyle “İş Yasasında Neler Ertelendi?” konusunu izah etmeye çalışacağım.

Cumhuriyet tarihi boyunca iş sağlığı ve güvenliği konusu ilk kez 2003 yılında 4857 sayılı iş kanunu ile iş hayatımıza girdi.  Tehlikeli ve Çok Tehlikeli işlerde faaliyet gösteren ve 50 kişi üzerinde çalışanı olan  iş yerleri bu tarih itibariyle bir çok İSG sorumluluğu altına girdiler. Mart 2012 de Esenyurt'ta İnşaat işçilerinin kaldığı çadırda çıkan yangın sonucu 11 işçinin hayatını kaybetmesi, mecliste ISG Kanunu çalışmalarını hızlandırdı ve 30 Haziran 2012’de 6331 sayılı yasa yayınlandı.

ISG kanunu 39 maddeden oluşan oldukça kapsamlı bir kanun olduğu için altyapı  eksiklikleri ve işyerleri uyumu göz önüne alınarak kademeli olarak yürürlüğe girmesi planlandı.

Kanunun yürürlükle tarihiyle ilgili maddelerini aynen paylaşıyorum;

MADDE 38 – (1) Bu Kanunun;

a) 6, 7 ve 8 inci maddeleri; (İş yerlerinin her ay personel sayıları ile orantılı sürede İş Güvenliği Uzmanı, İş Yeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli çalıştırma zorunluluğu, 10 dan az çalışanı olan iş yerlerinin bu hizmetlerin giderlerinin devletçe desteklenmesi)

1) Kamu kurumları ile 50’den az çalışanı  olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı  tarihinden itibaren iki yıl sonra, (30 Haziran 2014)

2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için yayımı tarihinden itibaren bir yıl sonra, (30 Haziran 2013)

3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra, (30 Aralık  2012)

b) 9, 31, 33, 34, 35, 36 ve 38 inci maddeleri ile geçici 4, geçici 5, geçici 6, geçici 7 ve geçici 8 inci maddeleri yayımı tarihinde,

c) Diğer maddeleri yayımı  tarihinden itibaren altı ay sonra, (30 Aralık 2012) yürürlüğe girer

 İş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi istihdamı ertelendi

Peki ertelenen nedir? Onu da kanundan görelim.

02.08.2013 ve 28726 sayılı Resmi Gazete’de Torba Yasa olarak adlandırılan BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Resmi Gazete’de yayımlandı. Bu kanunun konumuzla ilgili kısmı şöyledir;

MADDE 56 – 6331 sayılı Kanunun 38 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. 
“a) 6 ve 7 nci maddeleri;

1) 4857 sayılı İş Kanununun mülga 81 inci maddesi kapsamında çalışanlar hariç kamu kurumları ile 50’den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/7/2016 tarihinde, 
2) 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 1/1/2014 tarihinde, 
3) Diğer işyerleri için yayımı tarihinden itibaren altı ay sonra,” (30 Aralık 2012

Risk değerlendirmesinde erteleme yok

Kanun maddelerinden anlaşıldığı üzere ertelenen sadece 39 maddelik kanunun 6 ve yedinci maddeleri yani; 50’den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli işyerleri ile kamu kurumlarının aylık olarak İş Güvenliği Uzmanlığı, İşyeri Hekimi ve Diğer sağlık personeli alma yükümlülükleridir.

Bunun dışında; 1 tane dahi ssk’lı işçi çalıştıran 6331 sayılı yasa kapsamındaki tüm kamu ve özel işletmeler;

Risk Analizi yapmak ve bu analizle belirtilen eksiklikleri gidermek,

Tüm  Çalışanlarına yönetmenliklerde belirtilen sürede ISG Eğitimi aldırmakla yükümlü. (Sertifikalı, Sınavlı)

Risk analizinde gerekliliği belirtilen diğer eksiklikler. (Acil durum planı, personel özlük dosyası, sağlık raporu, İlkyardım eğitimli personel, mesleki eğitim, yangın tatbikatı, periyodik test raporları,  talimatlar)

6331 sayılı iş kanununa göre işverenin bir diğer önemli yükümlülüğü de aldığı ISG hizmetlerinin ekinliğini, doğruluğunu denetlemektir. İş kanununun İşverenin yükümlülüklerini belirleyen 4. Maddesi 2. Fıkrası aynen şöyle demektedir;

“ İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.”

Kanun koyucu bu madde ile iş güvenliği hizmetlerinin bir formalite olarak algılana bileceğini öngörmüş ve böyle bir durumda tüm sorumluluğun işverende olacağı uyarısını yapmıştır.

Eğitim verilmeden düzenlenen sertifikalar, iş yerine uğranmadan yazılan risk analizleri, personele bakmadan verilen sağlık raporları ile ucuz hizmet alarak üç kuruş kar ettiğinin zanneden işveren olası bir kaza ya da meslek hastalığı durumunda karşısında suçlayacak kimseyi bulamayacaktır.

İşverenlere şiddetle tavsiyemiz bilgiye kaynağından ulaşmaları ve bu tür hayati konularda söylentilerle hareket etmemeleridir. Bilgi kaynaklarına; hangi kanun, hangi yönetmenlik gibi detaylandırıcı sorular sorarak aktarılan bilginin sağlam temellere oturduğundan emin olmalıdırlar.

Çevremizde ufak tefek ihmallerle ödenen ağır bedellere örnek bulmakta zorlanmamaktayız.

İşverenin Lehine Bir Çok İyileştirme Var

Haziran 2013’te yayınlanan 6331 sayılı İSG Kanununa bağlı  olarak bu güne kadar 30’un üzerinde yönetmenlik yayınlanmış durumda. Konuyla ilgili hızlı gelişmeler bu konuya ayıracak zamanı  kısıtlı olan iş dünyasının detaylı takip etmesi oldukça zor.

Yeni çıkan yönetmenlikler büyük ölçüde işverenin işini kolaylaştırıcı  nitelikte. Örneğin İş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarından hizmet alma sürelerinin ciddi oran da düşürülmesi bu hizmetleri almakla mükellef olan firmalarda mali bir avantaj. Yine bunun gibi sağlık raporları periyodlarının uzatılması, tecrübeli C sınıfı iş güvenliği uzmanlarına B ve A sınıfı uzmanlık sınavına girme hakkı tanınması işverenlerin maliyetçe lehine olan gelişmeler. Bu fırsatları kara dönüştürmek için işverenlerin bu konuda kendilerine bir partner bulmaları ve kendilerini bağlayıcı her türlü gelişme ile ilgili teferruata boğulmadan haberdar edilmelerini önemle tavsiye etmekteyiz.